Aile Hukuku

Aile hukuku, aileye dair olan konularla ilgilenen, Türk Medeni Hukukunun kapsamı içinde yer alan bir hukuk dalı olmaktadır. Aile hukukunun başlıca konuları ise nişanlanma, evlenmenin koşulları ve hükümleri, boşanmanın koşulları ve sonuçları, mal rejimleri, aile konutu, soy bağı, evlat edinme, velayet, çocuğun nafaka hakkı, vesayet, kayyımlık, yasal danışmanlık ve yardım nafakası olmaktadır.

Boşanma süreci, eşlerden birisinin boşanma sebeplerini ve bunu ispatlayacak delillerini gösterecek şekilde hazırladığı dilekçenin mahkemeye ibraz edilmesi ile başlar. Bunun peşinden bir takım usul işlemleri mahkemece tamamlanır. Dilekçelerin karşılıklı sunulmasından sonra, mahkemece taraflar ön inceleme duruşmasına davet edilir. Ön inceleme aşamasından sonra mahkeme; taraflar arasındaki uyuşmazlık konularını tespit ederek yargılamaya geçer. Bu aşamadan sonra deliller toplanır, tanık dinlenir ve dava açan eşin boşanmak için ileri sürdüğü iddiaların gerçeğe uygun olup olmadığı mahkemece incelenerek bir kanaate varılır. Hemen yeri gelmişken daha fazla kusuru olan eşin boşanma davası açamayacağını da hatırlatmakta fayda var. Mahkeme boşanmaya karar verdikten sonra bu kararını taraflara tebliğ eder, karar kesinleştiğinde bir örneğini nüfus müdürlüğüne gönderir.

Evlilik, ölüm, boşanma kararı, gaiplik nedeniyle evlenmenin feshi, evlenmenin iptali ve evlenmenin yok hükmünde olduğu hallerde sona erer.

Boşanma davaları eşlerin son 6 ay birlikte oturduğu yer mahkemesinde veya taraflardan birisinin yerleşim yeri mahkemesinde açılır. Boşanma davaları Aile Mahkemesi bulunan yerlerde bu mahkemede, bulunmayan yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılır.

Kanunda yazılı sebeplere dayanarak eşlerden birinin açtığı dava üzerine evlilik birliğinin hakimin kararı ile sona erdirilmesidir. Özel boşanma nedenleri, zina sebebi ile boşanma, hayata kast pek kötü veya onur kırıcı muamele, küçük düşürücü suç veya suç işleme kastı ile haysiyetsiz yaşam sürme, terk sebebi ile boşanma davaları, akıl hastalığı sebebi ile boşanma davaları, genel boşanma nedenleri ise; evlilik birliğinin temelinden sarsılması, ayrılık süresinin bitimi halinde evlilik birliğinin sona ermesi ve anlaşmalı boşanma halleridir.

Bu sebeplerden biri ile verilecek boşanmaya ilişkin gerekçeli karar taraflara tebliğ edilir, taraflarca süresinde temyiz edilmeyen karar kesinleşir, kararı veren mahkemenin yazı işleri müdürlüğü kararı kesinleştiği tarihten itibaren 30 gün içinde mahkemenin yazı işleri müdürlüğünün bulunduğu yer Nüfus Memurluğuna gönderir. Oradan da kocanın kayıtlı olduğu yer nüfusuna gönderilir.

Çekişmeli boşanma davası , TMK Md. 166/3 de düzenlenmiş anlaşmalı boşanma davası dışında kalan her türlü boşanma nedenine dayalı olarak açılmış ve eşler arasında boşanma ve boşanmanın ferileri konusunda bir anlaşmanın bulunmadığı boşanma davalarıdır.

 

Anlaşmalı boşanma, en kısa tanımıyla eşlerin boşanmanın parasal ve çocukların durumuna ilişkin her konuda mutabık kalarak boşanmaları anlamına gelmektedir. Anlaşmalı boşanmanın ilk şartı tarafların, en az 1 yıldır evli olmasıdır. Bir başka ifade ile dava açıldığı tarihte evlenme tarihinin üzerinden 1 sene geçmiş olmalıdır.

Anlaşmalı boşanma için pratikte hiçbir etkisi bulunmamaktadır. Çekişmeli boşanma davasında ise davayı açmak değil, iddiayı ispatlamak önemlidir. Çekişmeli boşanma davasında, aleyhine dava açılan eşin de karşı dava açmak hakkı olduğu unutulmamalıdır.  Sonuç olarak kadın veya erkek tarafından davanın açılmasının hiçbir önemi yoktur.

Türk Medeni Kanunu, değişiklik sonrasında eşler arasında mal birliği rejimini esas almıştır. Evlilik süresince edinilen mallar, eşlerin ortak malı olup, boşanmadan sonra bu malların tasfiye (her bir eşin payına düşen kısmın verilmesi işlemi) edilmesi gerekir. Mahkemece boşanmaya karar verilip, bu karar kesinleşmediği sürece eşler mal rejiminden kaynaklı haklarını talep edemezler. Dolayısıyla boşanma davası sırasında bu malların paylaşılmasını talep edemezsiniz. Ancak, bu malların satışını önleyebilmek için başvurabileceğiniz bazı hukuki yollar mevcut olup, bizden detaylı bilgi alabilirsiniz. Boşanmaya ilişkin karar kesinleştikten sonra ayrı bir dava ile tasfiye talep edebilirsiniz.

Boşanma davaları için avukata «özel vekaletname» verilir. Verilecek vekalet, yurtiçinde noterlikler, yurtdışında ise konsolosluklar ve o ülkenin noterleri aracılığıyla verilebilir.

Çocuğun velayetine ilişkin mahkemece karar verilirken çocuğun menfaati gözetilir. Mahkemece çocuğun yaşı, cinsiyeti, psikolojik durumu, eşlerin çocukla olan ilişkileri, ekonomik ve sosyal durumları araştırılarak karar verilir.

Velayet davasında  diğer davalarda olduğu gibi önemli olan somut olaydır, kesin ve tek bir kriter belirlemek mümkün değildir. Asıl olan çocuğun menfaatlerinin korunacağı, ihtiyaçlarının (maddi ve manevi) karşılanacağı, ruhsal ve fiziksel gelişimini sağlıklı bir şekilde tamamlayabileceği ortamda yetişmesini, yaşamasını sağlamaktır.

Açılacak bir dava ile velayet hakkını kullanmakta olan tarafın velayet hakkını kötüye kullandığı ya da velayet görevini yerine getirmediği ispat edildiği takdirde velayetin kaldırılarak diğer tarafa verilmesi ya da her iki tarafa da bırakılmayarak çocuğa vasi atanması mümkündür.

Türk Medeni Kanunu 2 çeşit nafaka düzenlemiştir. Bunlardan ilki yoksulluk nafakası diğeri ise iştirak (katılma) nafakasıdır.

Yoksulluk nafakası; evlilik birliğinin sona ermesi nedeniyle yoksulluğa düşecek eş ve çocuklar için mahkemece belirlenmektedir. İştirak nafakası ise; velayetin kendisine bırakıldığı eşe çocuğun eğitim ve bakım masraflarında kullanılmak için mahkemenin belirlediği nafakadır. Nafakanın tutarı eşlerin gelirleri, sosyal durumları ve çocukların yaş ve eğitim durumları dikkate alınarak mahkemece belirlenir.

Ekonomik şartlarda yaşanan gelişmelerden dolayı, nafakanın kaldırılması, azaltılması veya artırılması mümkündür. Bunun için ayrıca dava açılması gerekir.

Maddi ve manevi tazminat, daha az kusuru bulunan eşe, daha ağır kusurlu olan eş tarafından ödenmesine karar verilir. Tazminat tutarı, kusurun ağırlığı, tarafların maddi gücüne göre belirlenir. Tarafların evliliğin sona ermesinde eşit kusurları varsa maddi ve manevi tazminat alamazlar.

Türk hukuk sisteminde davaların avukat aracılığıyla takip edilmesi zorunlu değildir. Ancak Kanun, Uluslararası Sözleşmeler, Tüzük, Yönetmelikler, içtihatlar ve mahkeme uygulamaları karşısında hak kaybı yaşamamanız için bu alanda özel olarak eğitim almış bir avukattan hukuki yardım almanızı tavsiye ederiz.

Erkek veya kadın onyedi yaşını doldurmadıkça evlenemez. Ancak, hakim olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple onaltı yaşını doldurmuş olan erkek veya kadının evlenmesine izin verebilir. Olanak bulundukça karardan önce ana ve baba veya vasi dinlenir.

Medeni Kanunumuzun 199. Maddesi uyarınca ailenin ekonomik varlığının korunması veya evlilik birliğinden doğan malî bir yükümlülüğün yerine getirilmesi gerektirdiği ölçüde, eşlerden birinin istemi üzerine hâkim, belirleyeceği malvarlığı değerleriyle ilgili tasarrufların ancak onun rızasıyla yapılabileceğine karar verebilir.

Evlilik birliğinin temelinden sarsılması eşler arasındaki çok ciddi ve şiddetli bir geçimsizlik veya anlaşmazlık bulunması demektir. Özellikle belirtmek gerekir ki bu geçimsizlik ve anlaşmazlık evlilik birliğini temelinden sarsacak şekilde ciddi ve şiddetli olmalıdır. Diğer bir ifade ile eşler arasındaki anlaşmazlık taraflardaki evlilik ruh ve bilincini yok etmişse ve ortak yaşama artık eşler için çekilmez hale gelmişse evlilik birliğinin temelinden sarsılmış olduğu söylenebilir.

EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASINA NEDEN OLAN DAVRANIŞLAR NELERDİR?

Bu davranışlar Yargıtay içtihatlarıyla belirlenmiştir. Buna göre duygusal, sosyal, ekonomik, cinsel, görsel veya fiziksel şiddet evlilik birliğini temelinden sarsmaktadır.

Boşanma davası, zina durumu söz konusu olduğunun öğrenilmesi itibari ile 6 ay içinde açılır. Kişi bu durumun farkına geç varmışsa, aldatma ile boşanma davası zaman aşımı, 5 yıl olarak belirlenmiştir.

Daha önceden açılmış bir boşanma davasının reddedilmesi halinde eşler 3 yıl boyunca aile hayatını kuramazlarsa yeni bir boşanma sebebi doğmuş olur.Bu durumda taraflardan birinin isteği üzerine boşanmaya karar verilir.Daha detaylı bir bilgi için bir avukattan bilgi almanız tavsiye edilir.

Yukarıda da bahsettiğimiz gibi anlaşmalı boşanmada tarafların en azından bir celse duruşmaya gitmeleri zorunludur. Çekişmeli boşanmada tarafların kendilerini bir avukatla temsil ettirme şartıyla bizzat duruşmalara katılmamaları mümkündür.

Boşanan erkek boşanma kararının kesinleşmesiyle hemen evlenebilir. Ancak boşanan kadın için bir bekleme süresi(iddet) öngörülmüştür. Bu süre boşanma kararını kesinleşmesinden sonra 300 gündür.Ancak söz konusu süre dava yoluyla kaldırılabilir.